بهترین سوغات اصفهان صنایع دستی هستند که به دست هنرمندان بومی این شهر درست شده اند، یکی از دلایل محبوبیت بالای صنایع دستی اصفهان در بین سایر سوغات این شهر این است که این موارد ماندگاری بیشتری دارند و مانند یادگاری از سفر به اصفهان می توانید آنها را به عزیزان خود هدیه دهید و خودتان آنها را به عنوان یک بخشی از تزئینات خانه خود نگه دارید. تنوع بالای صنایع دستی که در اصفهان وجود دارد و به عنوان سوغات اصفهان شناخته می شوند شاید ابتدا برای شما کمی تعجب برانگیز باشد و باعث شود انتخاب برایتان سخت شود، به همین دلیل در این مطلب از اصفهان ویزیت قصد داریم که در مورد صنایع دستی اصفهان که می توانید از آنها به عنوان سوغات اصفهان یاد کنید، اطلاعات کاربردی در اختیار شما قرار دهیم تا در زمان خرید بتوانید انتخاب درست و راحتی داشته باشید.
صنایع دستی سوغات اصفهان
صنایع دستی سوغات اصفهان از سالها پیش در این شهر تولید می شوند و هنر تولید این آثار، سینه به سینه و نسل به نسل به افرادی که امروز مشغول به این کار هستنند رسیده است. البته نباید این موضوع را فراموش کرد که پیشرفت تکنولوژی و مدرنیزه شدن دنیایی که در آن زندگی میکنیم باعث تغییر سلیقه و طبع عموم شده و به همین دلیل امروزه بازار کار تولید کنندگان صنایع دستی در کل شهر های ایران وضعیت خوبی ندارد. اما به هر حال هنوز هم افرادی هستند که برای اصالت این هنر ارزش قائلند و باعث جان گرفتن این عرصه می شوند. در ادامه انواع صنایع دستی سوغات اصفهان را خدمت شما معرفی میکنیم.
عبا بافی
عبا بافی که بیشتر در شهرهای مرکزی ایران رواج دارد، یکی از صنایع دستی قدیمی به حساب می آید که در اصفهان و به خصوص در شهر نائین رواج داشته است. مواد اولیه برای تولید عبا کرک و پشم است و به همین دلیل عبای اصل بیشتر به رنگ قهوهای، قرمز و مشکی هستند. روند تولید عبا به این صورت است که بعد از چیدن پشم شترها، آنها را موکشی میکنند و بعد به حلاجی آن با دستگاه های مخصوص این کار می پردازند و در مرحبه بعد به نخ ریسی میپردازند. از این نخ ها برای تهیه عبا استفاده می شود. در ضمن بهتر است بدانید که بسیاری از عبا های تولید شده در این مناطق به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود طرفداران زیادی در آن منطقه دارد.
صحافی
صحافی به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع دستی و هنرها در اصفهان شناخته می شود که از دوران صفویه در اصفهان رواج پیدا کرد. این هنر با استفاده از مواد اولیه مختلف مانند ورق های طلا، مس یا برنج کتابهای قدیمی را صحافی میکردند. امروزه این هنر هنوز هم در اصفهان رواج دارد و میتوانید از کتاب های قدیمی که به این شکل آماده سازی شده اند دیدن کنید و حتی آنها را خریداری کنید. با ارزش ترین نمونه های صحافی مربوط به دوران صفویه هستند که برای کتاب های خطی در آن زمان انجام شده اند. البته خریدن این کتاب ها بیشتر بین کلکسیونرها و افرادی که به دنبال اجناس عتیقه هستند مرسوم است.
خوشنویسی
خوشنویسی یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که زیبایی آن برای همه جالب و جذاب بوده است. خط نستعلیق یکی از سبک های خوشنویسی در ایران است که در قرن نهم در دوره اوج شکوفایی خود قرار داشت. در دوران صفویه در اصفهان هنر پیشرفت های زیادی داشت، به خصوص خوشنویسی در سبک های نستعلیق، نسخ و ثلث که در بناهای تاریخی این شهر استفاده شده است. این هنر استادان زیادی در اصفهان داشته است که آثار زیادی از آنها به جا مانده است. یکی از سوغات بسیار خاصی که از اصفهان برای عزیزانتان می توانید ببرید، تابلوهای خوشنویسی زیبایی هستند که می توانید با متن مورد نظر خود داشته باشید.
قلمدان سازی
قلمدانسازی یکی از هنر های قدیمی در اصفهان است و همانطور که از اسم آن می توانید حدس بزنید در آن جعبه های مخصوص نگهداری قلم های خوشنویسی را با استفاده از چوب یا در موارد خاصی با مصالح دیگر میسازند. شاید بتوان گفت این صنایع دستی یکی از قدیمیترین هنرهایی است که هنوز هم در جریان است. پیشرفت نقاشی و خوشنویسی در اصفهانِ دوران صفویه باعث شد که این هنر نیز جانی دوباره بگیرد، طوری که در حال حاضر قلمدان های بسیار زیبا و نفسیی از آن دوران به جا مانده است. البته در نظر داشته باشید که این صنایع دستی زیبا می توانند هنوز هم قابل استفاده باشند، به خصوص برای افرادی که اهل مطالعه و نوشتن هستند!
گیوه بافی یا گیوه دوزی
گیوه بافی یا گیوه دوزی که در شهرضای اصفهان بیشتر رواج داشته است و امروزه هم می توانید در این شهر و شهر اصفهان نیز این صنایع دستی را پیدا کنید. گیوه نوعی پاپوش است که برای مکانهایی با آب و هوای معتدل، گرم و خشک مورد استفاده قرار میگیرد. متاسفانه امروزه شاهد این هستیم که میزان تقاضا برای این محصول رو به کاهش است و کم کم ممکن است که به دست فراموشی سپرده شود. اما ناگفته نماند که این محصول نیز مشتریان خود را دارد و هنوز هم عدهای در تلاشند که این هنر قدیمی از بین نرود.
مینیاتور
مینیاتور سبکی از نقاشی هنرمندانه و ظریفی است که در آنها تصاویری مربوط به عرفان و وقایع باستانی را با ظرافتی بسیار بالا و خاص رسم میکنند. برخی بر این عقیده اند که این سبک نقاشی از چین به ایران آمده است و بعد از این هنرمندان ایرانی وارد این عرصه شدند باعث پیشرفت مینیاتور در ایران شدند و به همین دلیل است که امروز می بینیم مینیاتور ایران جایگاه بسیار بالاتری نسبت به نقاشی های سنتی چین دارد.
نگارگری
نگارگری در زمان های قدیم برای تصویر سازی در کتاب ها مورد استفاده قرار میگرفته است و یکی از هنرهای بومی اصفهان به حساب می آید. این هنر در قرن های چهارم، هشتم، هفتم و یازدم رواج بسیاری پیدا کرده و به اوج رسیده است. البته باید در نظر داشته باشید که این سبک برای تزئین دیوارها، پرده ها و... مورد استفاده قرار میگرفته است. البته متاسفانه حمله مغول باعث از بین رفتن بخش زیادی از این پرده ها شده است. همچنین این هنر در قسمت های دیگر ایران رواج داشته که سبک اصفهانی یکی از آن ها می باشد.
نقره و ملیله کاری
نقره و ملیله کاری یکی از صنایع دستی زنجان بوده است که به اصفهان رسیده و طرفداران زیادی دارد. برای تولید این صنایع دستی استادان این کار با استفاده از مفتول های نقره و مس که به شکل ملیله می باشند ظروف را تزئین میکنند. طریق چیدن این ملیله ها در کنار هم طرح های زیبا و جالبی می تواند برای شما پدید بیاورد که معمولا این طرح ها تلفیقی از نقوش اسلیمی و سنتی است و باعث زیبا تر شدن ظروف خواهد شد.
معرق کاری
معرق کاری که آن را با نام موزاییک سازی نیز میشناسند از دوره ایلخانان وارد ایران شد و امروزه به عنوان یکی از مهمترین صنایع دستی اصفهان به حساب می آید. معرق کاری را روی سنگ، سرامیک، کاشی، چوب و به صورت ساده انجام میدهند. به زبان ساده در این هنر با چیدن تکه های چوب با ظرافت و دقت خاص طرح های هنرمندانهای را بوجود می آورند که هر بینندهای را مجذوب خود می کند. در حال حاضر شما می توانید در اصفهان وسایلی مانند جعبه، بوفه، میز، ساعت و تابلوهایی که با استفاده از هنر معرق کاری تزئین شده اند.
منبت کاری
منبتکاری یکی از صنایع دستی بسیار زیبا در اصفهان است که در آن طرح های بسیار زیبا و هنرمندانهای را روی چوب در می آورند. بهترین چوب ها برای انجام منبت کاری متعلق به درختان گلابی، شمشاد، و گردو هستند که علاوه بر استحکام و دوام بالا، نقش پذیری بالایی دارد و طرح ها را می توان به زیبایی روی آنها پیاده سازی کرد. تاریخ دقیقی از شروع این هنر مشخ نیست، اما به گفته برخی از کارشناسان ریشه این هنر به دوره ساسانیان باز می گردد.
فیروزه کوبی
فیروزه کوبی یکی دیگر هنر های زیبا و صنایع دستی معروف اصفهان است که گفته می شود ابتدا از روسیه به مشهد آمده و سپس به اصفهان رسیده است. در این هنر قطعات فیروزه را روی ظروف برنجی و مسی یا نقره میکویند و بیشتر جنبه تزئینی دارد. نمونه دیگری از فیروزه کوبی هم وجود دارد که دارای ظرافت بالایی است و به این صورت در زیورآلات استفاده میشود.
زرباف
زرباف یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است که آن را به نام زربفت یا زری باف نیز میشناسند. این صنایع دستی به پارچه ای گفته می شود که برای بافتن آن رشته های بسیار باریکی از طلا و نقره استفاده شده است. این پارچه ها بیشتر در زمان صفویه تولید و مورد استفاده قرار میگرفتند، اما امروزه با گسترش صنایع نساجی رونق زیادی ندارد.
قلمکار سازی
قلمکار سازی یا چیت گری یا چیت سازی یکی از هنرهای زیبا و صنایع دستی جالب اصفهان است که از دوران مغول در این شهر رواج پیدا کرد و برای تزئین لباس ها از آن استفاده میشده است. این هنر در دوران صفویه و قاجار نیز مورد استفاده قرار میگرفته و حتی امروزه هم شاهد این هستیم که اصفهان مرکز هنر قلمکار سازی در ایران است. طرح های مورد استفاده برای قلمکاری معمولا عبارتند از: حیوانات، طبیعت، اشعار ایرانی، داستان های حماسی، طرح های اسلیمی و... این طرح ها بر روی پارچه های چلوار، پنبه، کتان، کرباس و ابریشم انجام می شوند.
قلم زنی
قلم زنی روی ظروف مختلف به خصوص ظروف مسی را شاید بتواند یکی از معروف ترین هنر های دستی اصفهان دانست. قلمکاری هنر حک کردن طرح بر روی ظروف و به طور کلی فلزات با استفاده از قلم و چکش است. این هنر دارای پیشینه بسیار غنی می باشد و طبق اسناد به دست آمده قلم زنی از دوره ماد ها برای سکه ها مورد استفاده قرار میگرفته است. قلم زنی اصفهان دارای ظرافت و طرح های بسیار زیبایی است که در آن ها می توانید حجم را نیز احساس کنید، به همین دلیل شاید بشنوید که آثار قلمزنی اصفهان حالت سه بعدی دارند.
مسگری
مسگری یکی از قدیمی ترین صنایع دستی انسان است و گفته می شود که تقریبا حدود 5000 سال قدمت دارد. اوج شکوفایی این هنر در ایران به دوران سلجوقیان باز میگردد و از آنجایی که این فلز راحتتر در طبیعت یافت میشده، افراد زیادی به استفاده از این فلز روی آورده اند و همین باعث شده که مسگری رونق پیدا کند. ظروف مسی برای پخت و پز یا موارد تزئینی می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. یکی از بهترین مکان هایی که می توانید از آن ظروف مسی تزئینی یا کاربردی را خریداری کنید بازار مسگر های اصفهان می باشد که رفتن به این بازار بی شک تجربه جالبی خواهد بود.
میناکاری
یکی از نام آشنا ترین و معروف ترین هنر های دستی اصفهان در جهان مینا کاری است. این هنر نقاشی روی ظروف مسی، طلا و نقره می باشد. رنگ های مورد استفاده در میناکاری بیشتر آبی وسبز هستند، اما در مواردی خاص ممکن است به رنگ قرمز نیز بر بخورید. گفته می شود که پیشینه این هنر به 5000 هزار سال پیش باز میگردد و اثاری مربوط به 800 سال قبل از میلاد در نهاوند به دست آمده است که از این هنر برای تزئین گوشواره استفاده می شده است.
خاتم کاری سوغات اصفهان
خاتم کاری یکی از هنرهای دستی ظریف و بسیار جالب اصفهان است که برای تهیه آنها از چوب های مخصوص، مفتول های فلزی و عاج یا استخوان فیل استفاده می کنند. تاریخ ابداع این هنر مشخص نیست، اما در ایران از دوران سلجوقیان ما شاهد رشد این هنر بودیم و در دوران صفویه این هنر در اصفهان به اوج خود رسید. از خاتم کاری برای تهیه ظروف تزئینی مانند جعبه، تخته نرد، جعبه شیرینی و... مورد استفاده قرار میگرفته و همچنین در مکان های مذهبی مانند مساجد و همچنین در کاخ ها و مکان های مجلل نیز از آن استفاده می شده است.